زمان تعویض تسمه تایم

تسمه تایم چیست و چگونه کار می‌کند؟

تسمه تایم برخلاف تسمه دینام که از یک قطعه لاستیک ساده ساخته شده، دارای یک روی پلاستیک مقاوم در برابر گرما است و در وسط آن یک قطعه فایبرگلاس یا کولار قرار دارد. در خودروهای درون‌سوز، تسمه تایم برای زمان‌بندی سوپاپ خودرو استفاده می‌شود. روی آن چند جای دندانه وجود دارد که با دنده‌های میل‌لنگ و میل‌بادامک درگیر می‌شوند.   واگر خودرو شما در وسط جاده تسمه تایم پاره کرد لطفا زانندگی را ادامه ندهید چون با ادامه رانندگی به موتور آسیب می‌رسد در این مواقع بهترین را تماس با تیم ما در امدادخودروی قزوین است.

مکانیسم کار تسمه تایم:

تسمه تایم با حرکت میل‌لنگ حرکت می‌کند و این حرکت را به میل‌بادامک منتقل می‌کند. در موتورهای دو میل‌بادامک یا DOHC، دندانه‌ها طوری طراحی شده‌اند که با هر دو حرکت میل‌لنگ، میل‌بادامک یک دور بچرخد. این نسبت بسیار حیاتی است چون باید در هنگام احتراق، پیستون در پایین‌ترین حد خود و بعد در بالاترین حد خود باشد.

زنجیر تایم:

برخی از خودروها به‌جای تسمه تایم، زنجیر تایم دارند که عمر بیشتری دارد ولی پر سر و صدا‌تر است. به همین خاطر بعد از مدتی نیاز به روغن‌کاری دارد، ولی به دلیل صدای کم، هنوز در خودروها از تسمه تایم استفاده می‌شود. به عنوان مثال، خودروهای چینی، ژاپنی و فرانسوی همچنان از تسمه تایم استفاده می‌کنند.

زمان طلایی برای تعویض تسمه تایم

بهترین زمان برای تعویض تسمه تایم در دفترچه‌های راهنما نوشته می‌شود. جدا از این دفترچه، نکات مهم دیگری هم برای زمان طلایی تعویض وجود دارد، مثل:

فاصله زمانی:

در فاصله زمانی بین ۴ الی ۶ سال، زمان مناسبی برای تعویض تسمه تایم است. این زمان حتی برای خودروهایی با کارکرد کمتر هم توصیه می‌شود، چون در این فاصله تسمه کاربرد خود را از دست می‌دهد و خراب می‌شود.

فاصله کارکرد و کیلومتر ماشین:

زمانی که خودرو شما بین ۹۰٬۰۰۰ تا ۱۲۰٬۰۰۰ کیلومتر کار کرده باشد، باید تسمه تایم خودروتان را عوض کنید. البته این مقدار با توجه به نوع خودرو متفاوت است.

برای خودروهایی مثل پراید، پژو ۲۰۶ و ۲۰۷، تیبا و ساینا، این مقدار به ۶۰٬۰۰۰ تا ۸۰٬۰۰۰ کیلومتر می‌رسد و فاصله زمانی تعویض تسمه تایم به ۴ تا ۶ سال کاهش می‌یابد.

خودروهای هیوندای و کیاهای قدیمی‌تر (مثل آوانته، سوناتا قدیمی، اکسنت): در این خودروها عدد بین ۶۰٬۰۰۰ تا ۱۰۰٬۰۰۰ کیلومتر است و زمان تعویض تسمه تایم به ۵ سال می‌رسد.

• خودروهای تویوتا (مثل یاریس، کرولا)، هوندا (سیویک)، و بسیاری از خودروهای مدرن‌تر: ۱۰۰٬۰۰۰ تا ۱۲۰٬۰۰۰ کیلومتر یا ۶ سال.
• برخی خودروهای اروپایی (مثل رنو، پژو جدیدتر و برخی مدل‌های فولکس‌واگن): ۱۲۰٬۰۰۰ کیلومتر یا ۵ تا ۶ سال.

نکته طلایی:

زمانی که کیلومتر شما به این مقدار رسید یا زمان مقرر فرا رسید، تسمه تایم خودروتان را تعویض کنید. اگر اقدام نکنید، ریسک پاره شدن تسمه تایم و آسیب به موتور افزایش می‌یابد.

انواع خرابی تسمه تایم

اگر تسمه تایم به‌کلی پاره شود، یا گاهی دنده‌هایش کنده شوند، تعادل زمانی بین میل‌لنگ و میل‌بادامک به هم می‌خورد و سبب خرابی موتور می‌شود.

دلایل خرابی تسمه تایم:

به دلیل آنکه موتور بسیار گرم می‌شود، سطح لاستیکی تسمه تایم هم داغ می‌شود. به همین خاطر تسمه تایم آسیب می‌بیند و در طول زمان پاره می‌شود و دنده‌های آن به مرور زمان کنده می‌شوند.

شرایط رانندگی:

اگر در شرایطی هستید که مجبورید طولانی‌مدت در ترافیک بمانید یا اینکه شرایط آب‌و‌هوایی منطقه‌تان باعث گرم شدن بیش از حد موتور می‌شود، این موضوع سبب پاره شدن تسمه تایم می‌شود.

روغن‌ریزی موتور:

اگر در اطراف تسمه تایم دیدید که روغن نشت کرده است، سریع آن را رفع کنید چون روغن موتور دشمن تسمه تایم است.

نوع موتور:

موتورهایی که دارای علائم ایجاد گرمای شدید هستند، بسیار باعث خرابی تسمه تایم می‌شوند.

توصیه فنی تیم ما

در صورتی که یکی از شرایط زیر برای شما پیش آمد — مثلاً رانندگی در شرایط بد یا اینکه موتور شما روغن‌ریزی دارد — لطفاً قبل از اینکه تسمه خودرو شما پاره شود، یعنی زمانی که حدود ۲۰٪ تا ۳۰٪ عمر تسمه باقی مانده، اقدام به تعویض تسمه تایم بفرمایید.

• آزمایش سلامت تسمه تایم

بهترین راه برای آزمایش سلامت تسمه تایم این است که با باز کردن آن از دور میل‌لنگ، دنده‌های آن را ببینیم و از سلامت آن مطمئن شویم. البته این مرحله باید توسط خود مکانیک انجام شود. با باز کردن پوشش تسمه تایم، روی آن را می‌بیند تا مطمئن شود ترک‌خوردگی یا آسیب ندارد.

عواقب پاره شدن تسمه تایم

در برخی از خودروها، به دلیل طراحی خاص، سوپاپ‌ها با پیستون برخورد نمی‌کنند و فقط خودرو خاموش می‌شود. در این‌گونه موتور‌ها می‌توان با تعویض تسمه تایم، خودرو را دوباره روشن کرد.

علائم پاره شدن تسمه تایم

اگرچه بهترین راه برای تعویض تسمه تایم، توجه به عواملی مانند زمان و کیلومتر است، ولی توجه به علائم زیر نیز برای تشخیص زمان پاره شدن تسمه تایم لازم است:

۱. شنیده شدن صداهای غیرعادی از موتور:
اگر از پوشش پشت تسمه تایم صداهایی مانند جیغ یا تق‌تق شنیده شود، به‌خصوص در دور موتور پایین، می‌تواند نشانه شل شدن تسمه و ساییدگی چرخ‌دنده‌ها یا بلبرینگ باشد که از نشانه‌های پاره شدن تسمه تایم است.

۲. اختلال در زمان‌بندی موتور و کارکرد بد موتور:
لغزش‌های جزئی در تسمه تایم سبب می‌شود زمان‌بندی احتراق به عقب یا جلو بیفتد و مشکلاتی از قبیل لرزش غیرعادی موتور (Rough Idle)، کاهش قدرت و شتاب، استارت خوردن سخت موتور (به‌ویژه در هوای سرد) یا حتی روشن شدن چراغ چک موتور را ایجاد کند.

در خودروهای جدید، با توجه به طراحی موتورهای نوین، در زمان پاره شدن تسمه تایم دیگر سوپاپ با پیستون برخورد نمی‌کند و آسیبی به موتور خودرو وارد نمی‌شود.

خرابی قطعات کمکی

تسمه تایم به‌تنهایی کار نمی‌کند. قطعاتی مانند تنسیونر (Tensioner) که کشش تسمه را تنظیم می‌کند، چرخ آب‌بند (Idler Pulley) و پمپ آب (Water Pump) هم به تسمه تایم برای انجام فعالیت‌ها کمک می‌کنند. در صورتی که این قطعات خراب شوند، خودرو دچار مشکلاتی مانند خرابی یاتاقان چرخ آب‌بند (که باعث سروصدا و گیر کردن تسمه می‌شود) می‌گردد. خرابی پمپ آب نیز می‌تواند باعث افزایش بیش از حد دمای موتور شود.
تعویض تسمه تایم بدون تعویض این قطعات کمکی، کاری ناقص و پرریسک است و سبب آسیب به موتور می‌شود.

نتیجه‌گیری

تسمه تایم به عنوان یکی از اعضای حیاتی موتور عمل می‌کند که با زمان‌بندی دقیق، کار موتور را تنظیم می‌کند. اگر مشکلی برای این قطعه رخ دهد، سبب آسیب‌های جبران‌ناپذیری به موتور می‌شود و خرج زیادی روی دست شما به عنوان راننده می‌گذارد.

پس بهترین کار این است که با توجه به علایمی که در مقاله بالا گفته شد قبل از خرابی تسمه تاسم اقدام به تعویض و تعمیر این‌ قطعه نمایید.

سؤالات متداول